İran-İsrail krizinde sırada ne var?

İsrail ve İran arasındaki karşılıklı saldırıların ardından Orta Doğu’da gerginlik tırmanmaya devam ediyor. Geçtiğimiz pazar günü İsrail’in Şam Büyükelçliği’ni vurmasına karşılık İran 320 füzeyle İsrail’i hedef almıştı. Yaşananlar sonrası “İran’a cevap vereceğiz” açıklamasında bulunan Tel Aviv yönetiminin saldırıya nasıl yanıt vereceği ise merak konusu. İsrail Genelkurmay Başkanı Herzi Halevi, dünkü açıklamasında İran’ın cumartesiyi pazara bağlayan gece füze ve kamikaze insansız hava araçları ile düzenlediği saldırılara misilleme yapacaklarını duyurdu. Tımes of Israel gazetesi ve ABD basını, İsrail’in karşı saldırı senaryolarını derledi.

NBC’nin Beyaz Saray’a dayandırdığı haberinde, ABD’li yetkililerin İsrail’in İran’a doğrudan vereceği yanıtın sınırlı olacağına ve Tel Aviv’in Tahran yönetiminin vekil güçlerine odaklanacağına inandığı kaydedildi. Yapılan değerlendirme, ABD’li yetkililerin İsrailli meslektaşları ile yaptıkları görüşmelere dayandırıldı. İsrail’in yaklaşımının değişmiş olabileceğine dikkati çeken yetkililer, İran’ın saldırısında ciddi hasar oluşmaması nedeniyle Tel Aviv’in Tahran’a daha az agresif karşılık verebileceğine işaret etti. İsrail’in İran’a yönelik cevabıyla ilgili Washington yönetimine bilgi sağlamasını umduğunu belirten yetkililer, ABD’nin herhangi misilleme saldırısının parçası olmak istemediğini kaydetti.

Times of Israel’in raporunda ise İsrail’in asıl amacının İran’ın nükleer faaliyetlerini sonlandırma olabileceği yazıldı. Bu kapsamda 4 adet F-35’le bir saldırı gerçekleştirilebileceği yazılan analizde, “İlk amaç, nükleer sahalardaki hava savunma sistemlerini devre dışı bırakmak. Saldırıya F-15 ve F-16’lar da dahil olabilir. Ancak yer altındaki Fordow ve Natanz üslerini yok etmek için delici mühimmatlar kullanılmalı” yorumu yapıldı. Saldırıda İran’ın Arak kentindeki ağır su reaktörünün, İsfahan yakınlarındaki uranyum dönüştürme tesisinin, Bonab, Ramsar ve Tahran’daki araştırma reaktörlerinin hedef alınabileceğine değinildi.

Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) Başkanı Rafael Mariano Grossi, İsrail’in İran’ın nükleer tesislerine yönelik saldırı olasılığından kaygı duyduğunu söyledi. Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu ise hafta sonunda İsrail’e saldıran İran’ın tüm nükleer tesislerini güvenlik gerekçesiyle kapattığını duyurdu. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin (BMGK) toplantısı nedeniyle ABD’nin New York kentinde bulunan UAEK Başkanı Rafael Grossi, İran hükümetinin UAEK müfettişlerini pazar günü, nükleer tesislerin tamamının kapatıldığı konusunda bilgilendirdiğini kaydetti.

İsrail Hava Kuvvetlerinin, İran’a yönelik muhtemel bir saldırı için yürüttüğü hazırlıkları tamamladığı duyuruldu. İsrail devlet televizyonu KAN yaptığı yayında, İsrail’in İran’a kontrol edebilmesine imkan verecek, karşılık veremeyeceği sınırlı bir saldırı planladığını duyurdu. İran ile gerginliğini tırmandırılmasıyla Gazze’nin ikincil duruma düşmesinin istenmediğine dikkat çekilen yayında, İsrailli yetkililerin İran’ın ilk kez kendi topraklarından doğrudan bir saldırı gerçekleştirildiği için kırmızı çizginin aşıldığını ve buna karşılık vermenin zorunlu olduğu görüşünü taşıdığı bilgisi verildi.

Diğer yandan İran Cumhurbaşkanı İbrahim Reisi, İran’ın çıkarlarına aykırı bir eyleme yanıt vereceklerini açıkladı. İsrail’de ise savaş kabinesi İran’ın saldırısına nasıl yanıt verileceğini görüşmek üzere yeniden toplanma kararı aldı. 3’üncü kere toplanacak kabine, İsrail’in vereceği yanıtı netleştirecek.

İran’ın Ankara Büyükelçisi Muhammed Hasan Habibullahzadeh, yaptıkları saldırıyı ve İsrail’in verebileceği yanıtı değerlendirdi. “İran İslam Cumhuriyeti’nin saldırısı gerekli ve orantılı olarak yapıldı” diyen Büyükelçi, “Yalnızca Şam’daki İran Konsolosluğu’na yönelik terör saldırısında kullanılan askeri hedefler hedef alındı. İran silahlı kuvvetleri herhangi bir ekonomik yeri veya sivillerin yaşadığı bir bölgeyi hedef almadı. Bu operasyonun amacı karşı tarafa net bir mesaj iletmekti” dedi. İran’ın bölgedeki çatışmayı tırmandırmaya çalışmadığına dikkat çeken Habibullahzadeh, operasyondan sonra bu konunun İran açısından kapandığını ancak Siyonist rejimin karşı önlem alması halinde tepkisinin hızlı ve kapsamlı olacağını açıkladı.